Opportunity Solution Tree 101 - uporządkuj swoje product discovery

Dzisiaj rozłożymy na czynniki pierwsze jedno z moich ulubionych narzędzi product discovery, czyli Opportunity Solution Tree. Jego odkrycie było dla mnie game changerem w uporządkowaniu chaotycznego z natury świata odkrywania potrzeb użytkowników:

1. Na początku zobaczymy co to jest i z czego się składa Opportunity Solution Tree (OST) 📕.

2. W drugiej części pokażę Ci jak zbudować drzewko OST ⚔️ (krok po kroku)

3. Na końcu znajdziesz kilka przykładów OST 👀 oraz spisane moje praktyczne doświadczenia 🌟 z używania tej metody.

Zaczynamy!

1. 📕 Co to jest Opportunity Solution Tree?

   1. Co nam daje praca z Opportunity Solution Tree?

   2. Cztery poziomy drzewka Opportunity Solution Tree

   3. Przykład OST dla Neflixa

   4. Kluczowe założenie przy pracy z OST

   5. Dlaczego „Opportunites", a nie problemy użytkownika?

2. 🛠️ Jak zbudować drzewko OST? Krok po kroku

3. 👀 Przykłady Opportunity Solution Tree

4. 🌟 Moje doświadczenia z wykorzystania OST

   1. Wyzwania i pułapki

   2. Co mi dało używanie OST?

Praca i nawigowanie po procesie Product Discovery nie jest łatwe. W teorii powinniśmy najpierw odkryć potrzeby użytkowników (praca nad tzw. Problem Space), a potem znaleźć za pomocą eksperymentów dla wybranego problemu najlepsze rozwiązanie (praca nad Solution Space).

W praktyce, rzadko praca jest tak linearna:

• Znajdujemy wiele problemów oraz wiele potencjalnych rozwiązań, które trzeba zweryfikować

• Jedne problemy użytkowników wynikają z innych

• Nowe problemy pojawiają się już na etapie weryfikacji rozwiązania

• Często w praktyce wcale nie zaczynamy od celu, tylko od pomysłu na rozwiązanie albo problemu użytkowników, który chcemy rozwiązać.

Nie ma co ukrywać - product discovery to często spory chaos, a my potrzebujemy narzędzia, które pomoże nam w nawigacji, komunikacji i podejmowaniu decyzji co dalej robić.

📕 Co to jest Opportunity Solution Tree?

Idea stojącą za Opportunity Solution Tree jest prosta - przedstawmy naszą pracę nad discovery w wizualnej formie drzewa.

Takie „drzewko” pozwala łatwo zobaczyć szerzy kontekst naszych prac i powiązania między nimi. Przede wszystkim ma nam ono jednak pomóc wybrać najlepszą drogę do osiągnięcia naszego celu biznesowego (outcome’u).

W drzewku mapujemy 4 poziomy naszej pracy:

• 🎯 OUTCOME (Cele) - cel, za którym podążasz razem z zespołem produktowym

• 🌟 OPPORTUNITIES (Szanse) - szanse, które mogą prowadzić do osiągnięcia naszych celów - problemy, potrzeby, pragnienia naszych użytkowników

• 🎁 SOLUTIONS (Rozwiązania) - rozwiązania, którymi możemy wykorzystać zidentyfikowanie szanse (Opportunity)

• 🔬 EXPERIMENTS (eksperymenty) - jakimi eksperymentami przetestujemy rozwiązanie?

Autorką Opportunity Solution Tree jest Teressa Torres, którą w praktyce opisała tę metodę w książce „Continuous Discovery Habits” (swoją drogą, mocno polecam). Jest to aktualnie jeden z najpopularniejszych frameworków używanych do nawigacji po product discovery.

Co nam daje praca z Opportunity Solution Tree?

Zwizualizowanie naszego discovery w formie takiego drzewa da nam kilka fajnych benefitów

• Połączenie discovery z celami biznesowymi - drzewko wymusza koncentrację prac discovery na celu biznesowym lub produktowym, co ułatwia priorytetyzację badań i pomysłów.

• Jasność procesu discovery i jego komunikacja - nie łatwo jest komunikować prace nad Discovery. OST pomoże Ci klarownie i wizualnie przedstawiać proces myślowy, który doprowadził do wybrania danego rozwiązania. Świetne na spotkania z interesariuszami.

• Wymusza porównanie alternatyw i ich priorytetyzację - drzewko przez swoją formę wymusza priorytetyzację i porównywanie alternatyw, zarówno w zakresie szans, jak i proponowanych rozwiązań.

• Elastyczność - Struktura drzewiasta umożliwia łatwe "przeskakiwanie" między różnymi poziomami analizy, co sprzyja dynamicznemu eksplorowaniu szans i walidacji rozwiązań.

Cztery poziomy drzewka Opportunity Solution Tree

Opportunity Solution Tree składa się z 4 wspomnianych poziomów, które będziemy mapować podczas naszej pracy w Product Discovery. Zobaczmy jak one wyglądają w szczegółach:

• 🎯 OUTCOME (Cele) - cel, za którym podążasz razem z zespołem produktowym

  • Ostatecznym celem naszej pracy jest osiągnięcie jakichś celów biznesowych. Cele te mogą dotyczyć różnych aspektów, takich jak poprawa KPI, zwiększenie satysfakcji użytkowników, czy wzrost przychodów.

  • Przykłady: 10% udziały rynku w Stanach Zjednoczonych, Poprawić wynik NPS o 10%, Poprawić konwersję o 3pp

• 🌟 OPPORTUNITIES (Szanse) - szanse, które mogą prowadzić do osiągnięcia naszych celów

  • Są to problemy, potrzeby naszych użytkowników / klientów, których rozwiązanie może kontrybuować do naszego celu.

  • Szanse powinny wynikać z głębokiego zrozumienia potrzeb i problemów użytkowników.

  • Przykłady: Mało użytkowników wie o funkcji X, Użytkownicy mają problem z potwierdzaniem spotkań, Coraz więcej użytkowników korzysta z mobile (a my nie mamy aplikacji mobilnej)

• 🎁 SOLUTIONS (Rozwiązania): rozwiązania, którymi możemy wykorzystać Szansę

  • Każdą szansę można wykorzystać na wiele różnych sposobów - problem użytkownika ma zwykle wiele potencjalnych rozwiązań).

  • Każda Szansa może prowadzić do wielu potencjalnych rozwiązań, które są następnie eksplorowane i oceniane pod kątem ich skuteczności. Pamiętajmy, że rozwiązaniem problemu nie musi być tylko nowa funkcja w aplikacji.

  • Przykłady: Nowa funkcja w produkcie, Zmiana funkcji Y, Kampania marketingowa Z

• 🔬 EXPERIMENTS (eksperymenty) - jakimi eksperymentami przetestujemy rozwiązanie?

  • Każde potencjalne rozwiązanie jest testowane za pomocą eksperymentów. Ma to na celu weryfikację najważniejszych założeń tego rozwiązania i zwiększenie naszej pewności, że to rozwiązanie jest dobrym rozwiązaniem do finalnego wdrożenia.

  • Eksperymenty te pomagają w podejmowaniu decyzji, które z rozwiązań najlepiej realizuje zidentyfikowane możliwości.

  • Przykłady: Fakedoor test, ankieta z użytkownikami, prototyp

Przykład Opportunity Solution Tree dla Netflixa

Dla lepszego zrozumienia metody, poniżej znajdziesz jak mogłoby wyglądać przykładowe Opportunity Solution Tree w Netflixie, gdy celem dla zespołu byłby wzrost zaangażowania użytkowników aplikacji:

Kluczowe założenia pracy z OST

Praca z Opportunity Solution Tree opiera się na kilku kluczowych założeniach:

• Priorytetyzacja pod cele biznesowego - na szczycie drzewka znajduje się cel biznesowy, który ma za zadanie priorytetyzować nasze prace nad discovery, szukanie szans i potencjalnych rozwiązań

• Skupienie na użytkowniku: Fundamentem dla identyfikacji szans i szukania najlepszych rozwiązań powinno być głębokie zrozumienie potrzeb i problemów użytkowników (tu kłaniają się wywiady z użytkownikami)

• Iteracyjność: drzewko ma za zadanie wspierać iteracyjność w pracy produktowej, co oznacza ciągłe testowanie założeń i dostosowywanie kierunków działania na podstawie uzyskanych danych. Stale pracujemy nad odkrywaniem nowych rzeczy i uzupełnianiem naszego drzewka.

• Wielość rozwiązań: Dla jednej szansy (Opportunity) może być wiele potencjalnych rozwiązań, co pozwala na eksplorację różnych ścieżek rozwiązywania problemów użytkownika i osiągania naszych nadrzędnych celów

• Decyzje oparte na danych: Wszelkie decyzje dotyczące wyboru szans i rozwiązań powinny być podejmowane na podstawie danych uzyskanych z badań i eksperymentów (dlatego ten ostatni poziom w drzewku).

Dlaczego „Opportunities”, a nie po prostu „Problemy Użytkowników”?

Możesz się zastanawiać, dlaczego drugi poziom drzewka to “Opportunities”, a nie po prostu “problemy użytkownika”?

Opportunites to rzeczywiście zwykle zidentyfikowane problemy użytkowników. Ale nie tylko. Dlatego Teresa wolała wprowadzić właśnie szersze pojęcie "Opportunity" (Szansa) zamiast tradycyjnie używanego "User Problem". Choć różnica jest głównie semantyczna, to ma jednak znaczenie:

• Mimo że oba terminy mogą odnosić się do podobnych kwestii, używanie słowa „Opportunity” zamiast „Problem” podkreśla, że tworzenie wartości biznesowej (osiąganie celów) nie zawsze musi opierać się tylko na rozwiązywaniu problemów użytkowników.

• Nie zawsze użytkownik „ma problem”. Czasami nasza praca może koncentrować się na jego potrzebach lub pragnieniach, które trudno byłoby nazwać problemem (np. potrzeba angażującej rozrywki).

• Szanse wynikające z trendów, czy obserwowanych zachowań użytkowników (np. zauważamy, że wielu użytkowników korzysta z naszej aplikacji na mobile") również nie zawsze wpisuje się w kategorię „problemów użytkowników”.

Ze mną ta nazwa “Opportunity” / “Szansa” mocno rezonuje i super oddaje istotę tematu.

🛠️ Jak zbudować opportunity Solution Tree - krok po kroku

Opportunity Solution Tree buduje się od góry do dołu: od celu po eksperymenty testujące rozwiązania. Zobaczmy krok po kroku:

• Krok 1: Określenie celu produktowego (outcome)

• Krok 2: Identyfikacja/mapowanie Szans (opportunities)

• Krok 3: Priorytetyzacja Opportunites

• Krok 4: Generowanie rozwiązań (solutions)

• Krok 5: Priorytetyzacja rozwiązań (solutions)

• Krok 6: Eksperymentowanie

• Kolejne iteracje - odkrywamy kolejne szanse i zwiększamy pewność

Krok 1: Określenie celu produktowego (outcome)

Twoim pierwszym zadaniem jest określenie celu nad którym będziecie pracować:

• Cel produktowy powinien być jasno zdefiniowany i wynikać ze strategii produktu lub firmy.

• Cele te powinny być konkretnymi, mierzalnymi i osiągalnymi efektami, które chcesz uzyskać dzięki swojemu produktowi.

• Dla zespołów produktowych najlepiej będzie, gdy cele są konkretnymi outcomami produktowymi (np. zwiększenie retencji funkcji X), a nie ogólnymi celami biznesowymi, takimi jak zwiększenie przychodów. Zobacz artykuł Dobre / złe wskaźniki.

Krok 2: Identyfikacja/mapowanie Szans (opportunities)

Po wyznaczeniu celu - Twoim kolejnym zadaniem jest zmapowanie szans (opportunities), które do osiągnięcia tego celu będą prowadzić.